Mùa mưa ở nhiều nơi thuộc Bắc Bộ kết thúc sớm hơn bình thường hàng năm khoảng 1 tháng. Lượng mưa khu vực trung du, đồng bằng Bắc Bộ đạt thấp, tổng lượng mưa 11 tháng tại 64 trạm đo thuộc Bắc Bộ chỉ đạt 86% lượng mưa cùng kỳ hàng năm, trên các sông suối ở Bắc Bộ không xuất hiện lũ lớn. Từ tháng 9 trở lại đây, miền Bắc hầu như không có mưa, lưu lượng nước về trên các sông suối rất thấp. Do diễn biến thời tiết bất thường như trên, lưu lượng nước về các hồ thủy điện miền Bắc trong mùa lũ và thời gian sau mùa lũ năm 2009 suy giảm mạnh so với trung bình nhiều năm (TBNN) và so với năm 2008. Tình hình khô hạn đã ảnh hưởng lớn đến việc tích nước các hồ thủy điện Hòa Bình, Thác Bà, Tuyên Quang trong thời gian sau mùa lũ nhằm chuẩn bị cho cấp điện và nước mùa khô năm 2010.
Để đảm bảo sản xuất nông nghiệp vụ Đông Xuân năm 2010 ở đồng bằng Bắc Bộ trong điều kiện dự báo có thể xảy ra khô hạn nghiêm trọng, Chính phủ và các Bộ, ngành đã có nhiều chỉ đạo kịp thời.
Huy động các nhà máy điện và vận hành các dự án điện
Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã làm việc với Cục thủy lợi, Bộ Nông nghiệp và phát triển Nông thôn về kế hoạch xả nước các hồ thủy điện phục vụ tưới tiêu và đổ ải. Theo đó, EVN sẽ phối hợp với Cục thủy lợi điều phối việc xả nước 3 hồ thủy điện Hòa Bình, Thác Bà, Tuyên Quang trong 3 đợt phù hợp lịch lấy nước và gieo cấy ở các địa phương. Đợt 1 sẽ diễn ra trong 9 ngày từ 26/1-3/2/2010, đợt 2 kéo dài 7 ngày từ 7/2-13/2/2010 và đợt 3 kéo dài 4 ngày từ 22/2-24/2. Tổng lượng nước xả dự kiến ở mức 2,8-3,5 tỷ m3 nước. Ngày 11/12/2009, EVN đã có văn bản số 5198/EVN-KD-KTSX về việc đảm bảo nước và điện phục vụ sản xuất vụ Đông – Xuân 2009 – 2010, chỉ đạo các đơn vị Điện lực thực hiện phương án cung cấp điện an toàn cho các trạm bơm điện, đồng thời làm việc với các Công ty Khai thác công trình thuỷ lợi đề nghị tích cực kiểm tra, củng cố thiết bị các trạm bơm điện, nạo vét kênh mương và làm việc với các địa phương đề nghị vận động bà con tranh thủ lấy và sử dụng nước hiệu quả, tiết kiệnm trong các đợt xả nước tập trung từ các hồ thuỷ điện.
Việc xả nước các hồ thủy điện vào thời gian tháng 1, tháng 2/2010 sẽ gây một số khó khăn trong cung ứng điện vào giai đoạn cuối mùa khô (tháng 5, tháng 6). Tuy nhiên, ý thức được tầm quan trọng của việc đảm bảo kết quả thắng lợi vụ Đông Xuân, EVN đang tính toán các phương án để vừa đảm bảo sản xuất nông nghiệp vừa đáp ứng nhu cầu điện trong các tháng mùa khô 2010.
Dự kiến, phụ tải 6 tháng mùa khô năm 2010 có thể đạt 46,92 tỷ kWh, tăng 6,44 tỷ kWh (16,04%) so với mùa khô 2008 (kịch bản cơ sở) hoặc 48,28 tỷ kWh, tăng 7,53 tỷ kWh (19,42%) so với mùa khô 2008 (kịch bản cao). Căn cứ theo các tính toán hiện nay, về cơ bản có thể đáp ứng nhu cầu phụ tải nêu trên nếu không xảy ra các sự cố nguồn lớn, kéo dài và các nguồn điện mới vào vận hành ổn định.
Từ đầu quý IV/2009, Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã chuẩn bị kế hoạch sản xuất, phương thức vận hành hệ thống điện chi tiết cho các tháng mùa khô 2010, đồng thời chủ động thực hiện nhiều giải pháp để đảm bảo cung cấp điện. Cụ thể:
Đảm bảo tiến độ sửa chữa, đại tu các tổ máy phát điện hiện có, đảm bảo mức độ sẵn sàng cao nhất để huy động khi hệ thống yêu cầu. Từ quý IV/2009, huy động cao tất cả các nguồn nhiệt điện, kể cả các nguồn điện giá thành đắt (Ô Môn, Thủ Đức, Cần Thơ, Hiệp Phước, Formosa, …) mặc dù gây phát sinh chi phí lớn cho EVN để thực hiện kế hoạch tích nước các hồ thủy điện đến mực nước cao nhất có thể vào cuối tháng 12/2009, đặc biệt triệt để tiết kiệm nước 3 hồ thủy điện phía Bắc là Hòa Bình, Tuyên Quang, Thác Bà. Trừ 2 hồ Thác Bà, Tuyên Quang do lượng nước về quá thấp nên không thể tích đến mực nước dâng bình thường, hồ Hòa Bình sẽ đạt mức nước trên 116 m vào 31/12/2009. Đàm phán với Công ty Lưới điện Vân Nam (Trung Quốc) để mua sản lượng điện tối đa trong quý IV/2009 và 6 tháng mùa khô 2010. Thực hiện truyền tải tối đa công suất và sản lượng từ miền Nam ra miền Bắc ngay từ đầu tháng 11/2009. Hiện nay, trung bình mỗi ngày miền Bắc nhận từ 34 – 36 triệu kWh từ đường dây 500 kV Bắc – Nam. Hoàn thành chạy thử thách, cấp chứng chỉ PAC tổ máy Uông Bí MR1 (300 MW) trong tháng 11/2009. Đẩy nhanh tiến độ các công trình nguồn điện mới, đưa vào vận hành ổn định 9 tổ máy phát điện với tổng công suất 1.163 MW, bao gồm TM 1 Ô Môn 1 (330 MW), TĐ Sông Ba Hạ (2×110 MW), TĐ Buôn Kuốp (2×140 MW), TM 1 TĐ Pleikrong (50 MW), TM1 TĐ Buôn Tuasrah (43 MW), TM 1, 2 TĐ Sesan 4 (2×120 MW). Hòa lưới thử nghiệm 4 tổ máy với tổng công suất 693 MW, gồm TM2 TĐ Plei Krông (50MW), TM1 NĐ Quảng Ninh 1 (300MW), TM1 NĐ Hải Phòng 1 (300MW), TM 2 TĐ Buôn Tuasrah (43MW). Chuẩn bị để trong quí I/2010 đưa vào vận hành thêm 440 MW (TM3 TĐ Sesan 4 – 120 MW, TĐ Bản Vẽ – 2×160 MW), đồng thời thúc đẩy tiến độ 2 dự án nhiệt điện Quảng Ninh 1 và Hải Phòng 1….
Để giảm thiểu các khó khăn trong cung cấp điện mùa khô 2010, Tập đoàn Điện lực Việt Nam đề nghị Chính phủ, Bộ Công Thương tiếp tục chỉ đạo các cấp, các ngành thực hiện tiết kiệm điện nghiêm túc theo Chỉ thị 19/2005/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Đề nghị các ngành, các cấp chính quyền và nhân dân các địa phương thực hiện nghiêm Chỉ thị số 2101/CT-TTg ngày 16/12/2009 của Thủ tướng Chính phủ, Chỉ thị số 3818/CT-BNN-TL ngày 23/11/2009 của Bộ Nông nghiệp và PTNN về việc đổ ải phục vụ canh tác vụ Đông Xuân, tuân thủ chặt chẽ lịch xả nước đã công bố nhằm tiết kiệm nguồn nước.