Trong suốt thời kỳ giá cả lương thực gia tăng và bất ổn kinh tế, Damien Bignon, chủ trang trại chăn nuôi gia cầm tại Ferme des Beurreries (Pháp), cho biết vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu tiêu thụ trứng gà hữu cơ của các chợ và cửa hàng trong khu vực.

Hiện tại, ông Bignon thuê 5 nhân công coi sóc 3.000 con gà và nông trại có diện tích 175 ha. Ông cũng sản xuất ngũ cốc hữu cơ để làm thức ăn chăn nuôi. Ông cho biết, mặc dù tính giá tới 2 euro (2,82 USD) cho nửa tá trứng gà - gần gấp đôi giá trứng gà công nghiệp tại một siêu thị Pháp, nhưng sản phẩm của ông vẫn bán chạy.

Bignon chỉ là một ví dụ cho thấy sự tăng trưởng của thị trường thực phẩm hữu cơ, đặc biệt tại châu Âu và Mỹ, mặc cho kinh tế đang bất ổn và giá cả gia tăng.

Tăng trưởng cả trong thời suy thoái

“Thật ngạc nhiên là thị trường sản phẩm hữu cơ vẫn ổn định và phát triển tốt ngay cả trong giai đoạn biến động kinh tế”, Urs Niggli, Giám đốc FiBL, tổ chức nghiên cứu độc lập hoạt động phi lợi nhuận (chủ yếu nghiên cứu nông nghiệp hữu cơ) tại Thụy Sĩ, nhận định. Ông dự đoán, doanh số bán của ngành này sẽ tăng trưởng mạnh trong những năm tiếp theo, một phần nhờ vào sự hồi phục kinh tế toàn cầu.

Organic Monitor, một hãng nghiên cứu thị trường và tư vấn Anh, ước tính thị trường thực phẩm và thức uống hữu cơ toàn cầu trong năm 2009 đã đạt 55 tỉ USD, tăng hơn 5% so với năm 2008 và tăng hơn gấp đôi năm 2000. Đáng chú ý là trong khi suy thoái kinh tế đã làm chậm lại tốc độ tăng trưởng ở một số nước thì sản phẩm này vẫn tiếp tục tăng trưởng. Và 2 thị trường tăng trưởng mạnh nhất thế giới là Mỹ và châu Âu.

Tại Mỹ, doanh số bán thực phẩm hữu cơ đạt 26,7 tỉ USD trong năm 2010, theo tính toán của Hiệp hội Thương mại Hữu cơ (OTA). Con số này tăng 7,7% so với năm 2009 và tăng 5,1% so với năm 2008. Mỹ hiện đã vượt qua châu Âu trở thành thị trường hữu cơ lớn nhất thế giới.

Doanh số bán tại châu Âu tăng 3,9% trong năm 2009 sau mức tăng 2 chữ số trong những năm trước đó, theo số liệu của Organic Monitor. Còn tổ chức FiBL cho biết, tại Pháp, Thụy Điển và Bỉ, doanh số bán năm 2009 đã tăng hơn 15% so với năm trước đó. Doanh số bán tại Anh lại giảm do nhu cầu tiêu dùng yếu và sản phẩm ít đa dạng, trong khi Đức, thị trường lớn nhất châu Âu, lại ổn định sau một thời gian tăng trưởng mạnh.

Diện tích đất dành cho việc canh tác hữu cơ cũng gia tăng tương ứng theo tốc độ tăng trưởng của ngành này. Theo FiBL, đất phục vụ cho canh tác hữu cơ đã tăng lên, chiếm 1,94% tổng diện tích đất nông nghiệp tại châu Âu năm 2009, từ mức 1,74% năm 2008 và 1,25% năm 2003. Trong khi đó, theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, diện tích đất canh tác hữu cơ tại Mỹ đã tăng 127% trong giai đoạn 2002-2007 và tăng 12% từ 2007-2009.

Làn sóng M&A trong ngành hữu cơ

Sự tăng trưởng mạnh của ngành hữu cơ đã thu hút ngày càng nhiều sự quan tâm của các nhà đầu tư, đặc biệt tại châu Âu. Họ đã nhận thấy tiềm năng của những thương vụ mua bán và sáp nhập (M&A) nhằm tận dụng lợi thế quy mô lớn để giảm chi phí sản xuất.

Đầu năm nay, Hain Celestial (Mỹ), chuyên sản xuất các sản phẩm chăm sóc cá nhân, thức uống và thực phẩm hữu cơ, đã mua lại nhà sản xuất sản phẩm hữu cơ của Pháp Danival và GG UniqueFiber, công ty thực phẩm thiên nhiên của Na Uy.

Trước đó, vào tháng 12.2010, Compagnie Biodiversité, chủ sở hữu Léa Nature (Pháp), chuyên cung cấp thực phẩm hữu cơ, sản phẩm chăm sóc sức khỏe, dệt và mỹ phẩm thông qua các kênh bán lẻ lớn, cho biết đã mua lại cổ phần lớn trong Ekibio (Pháp). Liên minh này đưa Hãng trở thành doanh nghiệp thực phẩm chức năng lớn thứ 2 tại Pháp, sau Distriborg, thuộc sở hữu của tập đoàn Hà Lan Royal Wessanen.

Abel & Cole (Anh), công ty cung cấp dịch vụ giao hàng tận nhà trong lĩnh vực hữu cơ, cũng được giới phân tích xem là một mục tiêu dễ thâu tóm của các chuỗi siêu thị.

Ngành thực phẩm hữu cơ sẽ còn tăng trưởng mạnh trong những năm tới, nhờ nhận thức ngày càng cao của thế giới về lợi ích của việc sử dụng sản phẩm hữu cơ vì mục đích sức khỏe và bảo vệ môi trường. Ngoài ra, ngành này còn tăng trưởng mạnh nhờ các kỹ thuật canh tác và tổ chức tốt hơn cùng nhu cầu của các thị trường mới nổi và mối lo ngại về môi trường như vụ rò rỉ phóng xạ hạt nhân gần đây tại Nhật.

Sự tăng trưởng của ngành hữu cơ, đặc biệt tại châu Âu, còn có một động lực nữa là trợ cấp của chính phủ. Tại châu Âu, các chính phủ đều trợ cấp cho ngành nông nghiệp hữu cơ trực tiếp đến nông dân, thay vì thông qua quỹ hỗ trợ của Liên minh châu Âu như trước đây. Hoặc châu Âu hỗ trợ cho nông dân một cách gián tiếp như thông qua các dự án đầu tư vào ngành này hay các chương trình marketing.

Theo tổ chức tư vấn về nông nghiệp của châu Âu Farm Accountancy Data Network, các trang trại hữu cơ nhận được mức trợ cấp cao hơn so với các trang trại bình thường. Tại Tây Âu, mức trợ cấp lên tới 438 euro (614 USD) mỗi ha so với mức 355 euro năm 2007.

Tuy nhiên, gần đây, có một số dấu hiệu cho thấy các chính sách thắt lưng buộc bụng tại các quốc gia châu Âu đang làm giảm quy mô trợ cấp này. Chính phủ Pháp, vào đầu năm nay, tuyên bố sẽ cắt giảm các ưu đãi thuế đối với các nông dân nhỏ chuyển mục đích sử dụng đất sang sản xuất hữu cơ.

Thế nhưng, trước tốc độ phát triển mạnh của ngành này, nhiều doanh nghiệp đã không muốn bỏ lỡ cơ hội, nhất là khi các ngành khác vẫn chưa thoát khỏi dư chấn của suy thoái và bất ổn kinh tế hiện nay